08.10.2024

Դասարանում՝ սովորել ենք ստացական դերանունները։

Adjetivos posesivos / ստացական դերանուններ

Տանը (15.10-ի համար)՝ սովորել անձնական դերանունները, ովքեր նախորդ տնայինի տեքստը չեն պատմել պիտի պատմեն, վարժությունների գրքից՝ էջ 9 վ. 2, էջ 10 վ. 3, էջ 11 վ. 6

Հոկտեմբերի 7-11, օր 1

Վանի թագավորներն իրենց կառավարման ընթացքում թողել են բազմաթիվ սեպագիր արձանագրություններ: Այդ գրավոր տեքստերի ճնշող մեծամասնությունը վերաբերում է ռազմական արշավանքներին և սոցիալ-տնտեսական կյանքին, ավելի քիչ տեղեկություններ է տալիս կրոնական-պաշտամունքային կյանքի մասին: Չնայած տեքստային տվյալների նման սահմանափակությանը՝ հնագիտական և պատկերագրական տվյալների միջոցով այսօր գոնե մասնակիորեն հնարավոր է վերականգնել թագավորության սոցիալ-տնտեսական և մշակութային կյանքի պատկերը:

Կրոնը
Վանի թագավորությունում ընդունված էր բազմաստվածությունը. երկրպագում էին բազմաթիվ աստվածների և աստվածուհիների: Աստվածները հաճախ
պատկերվում էին մարդու տեսքով, ավելի հազվադեպ՝ կենդանու տեսքով կամ
խառը ձևերով (մարդու մարմին և կենդանու գլուխ)։ Ուշագրավ է, որ Վանի
թագավորությունում պաշտել են ոչ միայն տեղական աստվածներին ու աստվածուհիներին, այլև նվաճված երկրների: Նպատակն էր ցեղային տարբեր
աստվածների համախմբմամբ ապահովել երկրի տարածքային, մշակութային
և քաղաքական միասնությունը:

Իշպուինի արքայի վերափոխությունների արդյունքում գերագույն աստված և թագավորական հարստության հովանավոր հռչակվեց Խալդին: Խալդին նաև պատերազմի և հաղթանակի աստվածն էր: Վանի թագավորության ժողովրդի պատկերացմամբ՝ նա էր գլխավորում ուրարտական բանակները: Նա էր, որ հաղթում և հնազանդեցնում էր թագավորության թշնամիներին: Հենց Խալդին
էր թագավորին տալիս իշխանություն և օրինականություն: Խալդի աստվածն ամպրոպի և կայծակի Թեյշեբա աստծու և արևի Շիվինի աստծու հետ կազմում էր աստվածների գերագույն եռյակը: Բացի այս եռյակից` պաշտվում էին լուսնի, ցամաքի, ջրերի և այլ աստվածներ:
Սոցիալական կարգը
Վանի թագավորության հասարակությունը բաժանված էր մի քանի անհավասար սոցիալական խմբերի կամ դասերի: Կենտրոնում արքան էր, որն ամբողջ երկրի բացարձակ տիրակալն էր: Գահը ժառանգվում էր հորից որդուն: Արքան համարվում էր Խալդի աստծո տեղապահը երկրի վրա, Խալդիի «ստվերը», և նրա գլխավոր պարտավորություններից մեկն էր երկրի բարգավաճումն ապահովելը: Արքան էր վճռում երկրի ներքին կյանքին և արտաքին քաղաքականությանը վերաբերող հարցերը: Նա օժտված էր քրմական, ռազ- մական, վարչական, դատական իշխանությամբ:
Վանի թագուհիների մասին տեղեկությունները չափազանց սուղ են: Հայտնի է Մենուայի կնոջ՝ Թարիրիայի
հիշատակումն արձանագրություններից մեկում։ Այստեղ Մենուա արքան տեղեկացնում է, որ խաղողի այգի է նվիրել իր տիկնոջը և այն անվանակոչել նրա պատվին։ Վանի արքաներն ունեցել են կանանոց: Մենուան իր մի արձանագրության մեջ իրեն գովաբանում է որպես թագավոր, որն ամենաշատ կանայք է բերել մայրաքաղաք Տուշպայի կանանոց:

Երկրի կառավարման գործում մեծ էր արքային մշտապես շրջապատող խորհրդականների դերը, բայց կարևորագույն պաշտոնյաները եղել են փոխարքաները («մարզերի կառավարիչները») և քրմերը:
Մարդկանց մեծամասնությունն աշխատում էր որպես հողագործ, արհեստավոր կամ վաճառական: Տերության ընդլայնմանը զուգընթաց ավելի կարևոր էին դառնում զինվորականները: Գյուղատնտեսական արտադրության մեջ կարևոր դերակատարում ունեցող հատուկ միավոր էր համայնքը, որը որոշ չափով պահպանել էր ինքնակառավարումը: Վանի թագավորության մեջ բացակայում էր ստրկական ուժի կիրառումը։ Այն ստրկատիրական պետություն չէր, ինչպես կարծում էին նախկինում:

Տնտեսությունը
Ռազմական և քաղաքական խնդիրներից բացի Վանի թագավորության ընդարձակումը լուծեց նաև բավականին կոնկրետ տնտեսական խնդիրներ: Թեպետ սկզբում պետության մեջ մեծ էր անասնապահության դերը, բայց աստիճանաբար թագավորության հիմնական տնտեսական զբաղմունքը դարձավ երկրագործությունը: Իսկ
դրա զարգացումը հնարավոր չէր լինի առանց արդյունավետ ոռոգման: Սեպագիր արձանագրությունները ցույց են տալիս, որ Վանի արքաներն ակտիվորեն զբաղվել են ջրանցքների և ջրամբարների շինարարությամբ։ Ամենամեծ ձեռքբերումն էր Մենուայի կառուցած ջրանցքը, որը մինչ օրս էլ գործում է: Բարելավված գյուղատնտեսական մեթոդները նույնպես կարևոր գործոն էին առևտրի և արդյունաբերության աճի համար: Երկաթի օգտագործումը հանգեցրեց գութանների կիրառմանը, ինչը հնարավորություն տվեց հերկել բազմաթիվ չօգտագործված հողատարածքներ: Արդյունքում ավելացան մշակաբույսերի աճեցման համար հասանելի հողատարածքները:
Պետության գլխավոր տնտեսական խնդիրներից էր Տավրոսի շրջանի ոսկու, արծաթի և երկաթի հանքավայրերի տիրապետումը, ինչպես նաև հիմնական առևտրային ուղիների վերահսկումը: Միջերկրական ծովի երկրներ հասնելու համար Հնդկաստանից, Կենտրոնական Ասիայից և նույնիսկ Չինաստանից եկող ապրանքները պետք է անցնեին կամ Միջագետքով (հարավում), կա՛մ Փոքր Ասիայով և Վանի թագավորությունով հյուսիսում)։ Բացի դրանից՝ հյուսիս-հարավ առևտրային ճանապարհն անցնում էր անմիջապես Վանի թագավորության միջով։ Հմուտ կառավարմամբ երաշխավորված էր երկրի հզորությունը, որի միջոցով նման առևտուր էր իրականացվում:

Վանի թագավորությունը որդան կարմիր, ինչպես նաև մետաղական հանքաքարեր և մետաղական արտադրանք էր մատակարարում մի շարք երկրների: Այն նաև միջնորդ էր հնդկական համեմունքների և չինական մետաքսի վաճառքում: Վանի թագավորության առևտրային հարաբերությունները տարածվել են մինչև Նեղոսի ափերը և դրանից հեռու։
Նշանակալի էին չափի և կշռի բնագավառում Իշպուինի և Մենուա արքաների վերափոխությունները, որոնք նպաստեցին առևտրի զարգացմանը:
Ձեռքբերումներ արվեստի և
գիտության բնագավառում
Հարմարավետ քաղաքները, ամրոց-
ները, տաճարները և այլ հուշարձաններ՝ կառուցված խնամքով տաշված հսկայական քարերից, վկայում են թագավորության շինարարների ու ռազմական մասնագետների մեծ վարպետության, ինչպես նաև մաթեմատիկայի բնագավառում առաջադիմության մասին: Աչքի է ընկնում նաև երկաթի կիրառման վարպետությունը: Բացառիկ նրբությամբ և զարդապատկերների շքեղությամբ են աչքի ընկել Վանի թագավորության վարպետների բրոնզե ստեղծագործությունները՝ զենք ու զրահ, գահի մասեր, արձանիկներ և այլն:
Վանի թագավորությանը հատուկ են մի շարք նորարարություններ՝ ժայռի մշակումից և որպես ճարտարապետության կարևոր տարր օգտագործելուց մինչև մետաղամշակման արվեստը:
Դրանք չանհետացան Վանի թագավորության փլուզումից հետո։ Ձևավորված ավանդույթներն ու կանոնները ժառանգեցին հայկական հաջորդ թագավորություններն ու այլ ժողովուրդներ, ինչպես սկյութական ցեղերը: Վանի թագավորության մշակույթի որոշ տարրեր ներթափանցեցին Հին Իրանի և Վաղ Հունաստանի մշակույթներ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ տեղեկություններ է պարունակում արձանագրություններից յուրաքանչյուրը: Հաշվի՛ր, թե քանի տեղեկություն գտար դրանցում (կրոնական, ռազմական և այլն):

Արձանագրություններից յուրաքանչյուրը մեծամասնությամբ վերաբերում է ռազմական արշավանքներին և սոցիալ-տնտեսական կյանքին, մի փոքր էլ քիչ տեղեկություններ ան կրոնական-պաշտամունքային կյանքի մասին: Գտա 3 տեղեկություն՝ կրոնի, տնտեսության և մշակույթի մասին։

2. Ի՞նչ նմանություններ և տարբերություններ կան Իշպուինի և Ռուսա I արքաների արձանագրությունների միջև (ուշադրություն դարձրու, օրինակ, արձանագրությունների վերջին հատվածին՝ «անեծքի բանաձևին»):

3. Ինչպե՞ս են իրենց ներկայացնում արքաները: Ի՞նչ կարելի է ասել արքաների և նրանց գահակալման ժամանակաշրջանի մասին՝ հիմնվելով նրանց ինքնաներկայացման վրա (պետական կարգ, կրոն և այլն):

Արքան ամբողջ երկրի բացարձակ տիրակալն է: Գահը ժառանգվում է հորից որդուն: Արքան է վճռում երկրի ներքին կյանքին և արտաքին քաղաքականությանը վերաբերող հարցերը: Վանի արքաները բավականին խելացի և ուժեղ էին, զարգացրել են արհեստը և գիտությունը, ստեղծել ավելի բարենպաստ պայմաններ, կառուցել տարբեր պատմամշակութային վայրեր։

Սովորել— Ատոմ ։ Քիմիական տարր

Էջ՝ 39-42

Դուք արդեն գիտեք, որ ֆիզիկական մարմինները կազմված են նյութերից։ Հարց է ծագում, իսկ ինչի՞ց են կազմված նյութերը։  

Դեռևս 2500 տարի առաջ (Ք.ա.𝑉 դար) հույն փիլիսոփա Դեմոկրիտն արտահայտել է այն միտքը, որ բոլոր նյութերը կազմված են մանրագույն, անտեսանելի, անբաժանելի, հավերժ շարժվող մասնիկներից, որոնց նա անվանել է ատոմներ (ատոմ բառը հունարենից թարգմանած նշանակում է անբաժանելի)։ 

XVIII դարում  հստակեցվեց, որ նյութերի մեծ մասը կազմված է մոլեկուլներից, իսկ մոլեկուլներն իրենց հերթին բաղկացած են ատոմներից:

Դեռևս 20 -րդ դարում ֆիզիկոսները ապացուցել են,որ ատոմը ֆիզիկապես բաժանվում է այսպես կոչված տարրական մասնիկների:

Սակայն այս խնդրի ուսումնասիրությամբ զբաղվում է ֆիզիկան, իսկ քիմիան ուսումնասիրում է նյութերն ու քիմիական ռեակցիաները, որոնցում ատոմները չեն բաժանվում: 

Ատոմը նյութի փոքրագույն, քիմիապես անբաժանելի մասնիկն է:   

Հետաքրիր է իմանալ, թե ատոմների ի՞նչ տեսակներ կան, ինչո՞վ են դրանք տարբերվում և ինչո՞վ նման։ Մարդկությանն այսօր հայտնի են ատոմների 110 -ից ավելի տեսակներ։ Դրանց մեծ մասը հանդիպում է բնության մեջ, իսկ որոշ մասը ստացվել է արհեստական եղանակով՝ միջուկային ռեակցիաների արդյունքում։ 

• ատոմները նյութի փոքրագույն մասնիկներն են, որոնք անհնար է բաժանել բաղադրիչ մասեր, փոխարկել մեկը մյուսի կամ ոչնչացնել: 
• միևնույն քիմիական տարրի ատոմներն ունեն նույն կշիռը, տարբեր տարրերի ատոմներ ունեն տարբեր կշիռներ: 
• քիմիական փոխազդեցության հետևանքով ատոմները միանում են պարզ կամ ամբողջ թվերի հարաբերակցությամբ

Քիմիական ռեակցիաների ընթացքում ատոմները չեն անհետանում և նոր ատոմներ չեն առաջանում, այլ մի նյութի բաղադրությունից անցնում են մեկ այլ նյութի մեջ:

Յուրաքանչյուր տեսակի ատոմ մյուսներից տարբերվում է չափով, զանգվածով, կառուցվածքով և հատկություններով։

Ատոմների յուրաքանչյուր առանձին տեսակը կոչվում է քիմիական տարր։

Յուրաքանչյուր տարր ունի իր անունը, պայմանական նշանը և տարբերվում է մյուսներից։ Օրինակ, ատոմների որոշակի տեսակը կոչվում է երկաթ քիմիական տարր, մեկ այլ տեսակը` թթվածին քիմիական տարր, մեկ ուրիշը` ածխածին և այլն։ 

Պարզ նյութերը կազմված են մեկ քիմիական տարրի ատոմներից:

Բարդ նյութերը կազմված են տարբեր քիմիական տարրերի ատոմներից: Նրանց նաև անվանում են քիմիական միացություններ:

Քիմիական տարրերի ատոմները միանալով տարբեր հարաբերակցությամբ՝ առաջացնում են միլիոնավոր քիմիական միացություններ, ճիշտ այնպես, ինչպես ցանկացած այբուբենի սահմանափակ թվով տառերի տարբեր դասավորությամբ կազմվում են անթիվ բազմությամբ բառեր։

Պատասխանել հարցերին

Ո՞րն է նյութի փոքրագույն մասնիկը:

Նյութի փոքրագույն մասնիկն ատոմն է։

Սահմանի՛ր ատոմ հասկացությունը։

Ատոմը նյութի փոքրագույն մասնիկն է։ Ատոմը անհնար է բաժանել բաղադրիչ մասերի, փոխարկել մեկը մյուսի կամ ոչնչացնել: Միևնույն քիմիական տարրի ատոմներն ունեն նույն կշիռը, բայց տարբեր տարրերի ատոմներն ունեն տարբեր կշիռներ:

Սահմանի՛ր քիմիական տարր հասկացությունը։

Ատոմների յուրաքանչյուր առանձին տեսակը կոչվում է քիմիական տարր։ Յուրաքանչյուր տարր ունի իր անունը, պայմանական նշանը և տարբերվում է մյուսներից։ Օրինակ, ատոմների որոշակի տեսակը կոչվում է երկաթ քիմիական տարր, մեկ այլ տեսակը` թթվածին քիմիական տարր, մեկ ուրիշը` ածխածին և այլն։

Լրացրո՛ւ բաց թողնված բառերը՝ ամբողջացնելով
նախադասությունները.
ա) Ատոմը նյութի անբաժանելի մասնիկ է։
բ) Քիմիական ռեակցիաների ժամանակ ատոմները մի նյութից անցնում են մեկ այլ նյութի։
գ) Նյութը կազմող «մասերը» քիմիայում անվանում են քիմիական տարր:

Արտահայտությունների հետեւյալ զույգերից ընտրի՛ր ճիշտ տարբերակը.
ա) թթվածնի երկու ատոմ եւ թթվածնի երկու տարր.
բ) ջրածին տարրի զանգվածը եւ ջրածնի ատոմի զանգված

գ)նյութի փոքրագույն մասնիկն ատոմն է, եւ նյութի փոքրագույն
մասնիկը տարրն է.
դ) ջուր նյութը կազմված է ջրածնի ու թթվածնի ատոմներից, եւ ջուր
նյութը կազմված է ջրածին ու թթվածին տարրերից:

Լրացրո՛ւ աղյուսակը՝ ստորեւ գրված պնդումները համապատասխանեցնելով ատոմ եւ քիմիական տարր հասկացություններին՝

բ) անբաժանելի մասնիկ է.
գ) որոշակի անբաժանելի մասնիկների տեսակ է.

դ) քիմիական ճանապարհով անբաժանելի է.
ե) ընդհանրական հասկացություն է։

Ատոմ՝ ունի զանգված, անբաժանելի մասնիկ է, քիմիական ճանապարհով անբաժանելի

Քիմիական տարր՝ որոշակի անաբաժանելի մասնիկների տեսակ է, ընդհանրական հասկացություն

Հանրահաշիվ, դաս 8

У меня есть 2 любимых вида спорта: волейбол и танцы. Больше всего люблю танцевать Армянские и другие народные танцы, также люблю танцевать К-поп и Хип Хоп. Я очень люблю играть волейбол, играть я научилась в школе. Также я люблю делать Home workout.

ВОЛЕЙБОЛ

Волейбол (от англ. volley — удар с лёта и ball — мяч) – это олимпийский вид спорта, целью в котором является направить мяч в сторону соперника таким образом, чтобы он приземлился на половине соперника или добиться ошибки со стороны игрока команды соперника. Во время одной атаки допускается только три касания мяча подряд. Волейбол популярен как среди мужчин, так и среди женщин.

ИСТОРИЯ

Считается, что волейбол возник благодаря Уильяму Дж. Моргану, преподавателю физического воспитания одного из колледжей Холиока (США). В 1895 году на одном из своих уроков он подвесил сетку (примерно на высоте 2 метра) и предложил своим ученикам перебрасывать через неё баскетбольную камеру. Получившуюся игру Морган назвал «Минтонет».

Спустя два года был разработан и запущен в производство первый волейбольный мяч. Во второй половине 1920-х годов появились национальные федерации Болгарии, СССР, США и Японии. В 1922 году в Бруклине были проведены первые международные соревнования, это был чемпионат YMCA с участием 23 мужских команд. В 1925 году были утверждены современные размеры площадки, а также размеры и вес волейбольного мяча. Эти правила были актуальны для стран Америки, Африки и Европы.

С 2006 года FIVB объединяет 220 национальных федераций волейбола, игра является одним из самых популярных видов спорта на Земле.

Танцы

Танец — это форма искусства, часто классифицируемая как спорт, состоящая из последовательностей движений тела, имеющих эстетическую и часто символическую ценность, либо импровизированных, либо целенаправленно выбранных. Танец можно классифицировать и описать по его хореографии, репертуару движений, историческому периоду или месту происхождения.

ИСТОРИЯ

Возникли танцы в глубокой древности, тогда они были выражением сильных эмоций (охваченный ликованием человек пускается в пляс). Совместный танец усиливает переживаемое чувство как самих участников, так и зрителей. Изначальная функция танца — выражение эмоциональной жизни используя слаженные движения. С помощью различных танцев они выражали свои пожелания о дожде, о солнечном свете, о плодородии, о защите и прощении.

Со временем танцы начали развиваться, но многие люди стараются сохранить старые танцы.

Игра

Ссылка — игра про волейбол и танцы

Հեղինակ՝ Նատալի Մնացականյան

Մասնակիցներ՝ 6-րդ դասարանի սովորողներ

Ժամանակահատված՝ շուրջտարյա

Ընթացք՝ սովորողները պետք է ծանոթանան բրենդերի մասին պատմող նյութին, որից հետո ինքները պետք է փնտրեն հետաքրքիր փաստեր իրենց նախընրտած բրենդերի մասին։ Թղթի վրա կամ համակարգչային ինչ-որ ծրագրի օգնությամբ ստեղծեն հետաքրքիր լուծումներով հագուստ կամ այն հագուստը, որը նրանք ուզում են կրել։

Հագուստի մոդելավորումը և դիզայնը իմ հոբբիներից մեկն է։ Ազատ ժամանակ վերցնում եմ թուղթը, մատիտները կամ համակարգիչը և սկսում աշխատել։ Երազում եմ դառնալ հայտնի դիզայներ կամ բացել իմ սեփական բրենդը։

DIOR

Քրիստիան Դիորը ավելի հայտնի որպես՝ Դիոր, եվրոպական ընկերություն է, նորաձևության տուն և ապրանքանիշ։ Վերահսկվում է ֆրանսիացի գործարար Բեռնարդ Առնոլտի կողմից, նա նաև վերահսկում է Louis Vuitton ընկերությունը։ Հիմնադրվել է 1946 թվականին՝ դիզայներ Քրիստիան Դիորի կողմից։ Ընկերությունն այժմ արտադրում է կաշվե իրեր, աքսեսուարներ, կոշիկներ, ոսկերչական իրեր, ժամացույցներ, օծանելիք, շպարի պարագաներ և մաշկի խնամքի միջոցներ։

CHANEL

Շանելը ֆրանսիական հագուստ, պայուսակ, օծանելիք, ժամացույց արտադրող ընկերություն է, որը հիմնադրվել է մոդելագործ Կոկո Շանելի կողմից, 20-րդ դարի սկզբին՝ Փարիզում։ Այն ողջ աշխարհում ունի մոտ 310 խանութ։

CELINE

Սելին, ֆրանսիական նորաձևության տուն, որը հիմնադրվել է 1945 թվականին Սելին Վիպիանի և նրա ամուսնու՝ Ռիշարի կողմից։ Ի սկզբանե ընկերությունը, լինելով առաջինը մանկական հագուստի նորաձևության ոլորտում, մասնագիտացել է նաև մանկական կոշիկների արտադրության մեջ։

Իմ աշխատանքներից մի քանիսը՝

Սովորողների աշխատանքներ՝

Ալլա Շարոյանց

Հեղինակներ՝ Նատալի Մնացականյան, Մարի Հարությունյան

Վայր՝ Մայր դպրոց

Ժամանակահատված՝ շուրջտարյա

Ընթացք՝ եթե արդեն ծանոթ եք մեր նախորդ նյութին․ «Հայկականեկեղեցիներ», ապա կիմանաք, որ ես և Մարին մտածել ենք շուրջտարյա նախագիծ։ Նախագիծը բաժանված է մի քանի մասերի և սա երկրորդ մասն է։ Երկրորդ մասի թեման է հունական դիցաբանությունը, որի շրջանակներում ծանոթանալու ենք հունական դիցաբանության մասին և խաղալու ենք ուսումնական խաղ։

Հունական դիցաբանության մասին

Խաղի ընթացք՝ խաղի ընթացքում սովորողները բաժանվելու են թմերի։ Մենք տալու ենք հարցը, թմերը քննարկում են այդ հարցի շուրջ և ընտրում մեկին ով պետք է հարցի պատասխանը տա։ Ով ավելի արագ կպատասխանի հարցին այդ թմին էլ կգա միավոր։ Վերջում միավորները կհաշվենք և կհայտարարենք հաղթողին։

Ուշադրություն! Չի՛ կարելի տեղից բղավել։ Պետք է ուշադիր լսել հարցը հետո պատասխանել։

Հարցեր՝ Ինչո՞ւ Քրոնոսը վստահ չէր, որ իշխանությունն ընդմիշտ կմնա իր ձեռքում։

Հունական դիցաբանության մեջ ո՞վ է ծովերի աստվածը։

Ո՞ւմ հետ ամուսնացավ Զևսը։

Ո՞ւմ զարմանահրաշ պալատն էր կանգնած հորձանուտի խորքում։

Ի՞նչն է հովանավորում Հերա աստվածուհին։

Ո՞վ էր Քրոնոսը։

Ինչո՞ւ Քրոնոսը վստահ չէր, որ իշխանությունն ընդմիշտ կմնա իր ձեռքում։